GDZIE W POLSCE JEST NAJWIĘCEJ SCHRONÓW?

Wojna na Ukrainie przyczyniła się do przeprowadzenia szeroko zakrojonej akcji inwentaryzacyjnej budowli ochronnych w Polsce. W 2022 r. Państwowa Straż Pożarna zebrała i opublikowała obszerną bazę schronów, ukryć i miejsc doraźnego schronienia, również w postaci map. Postanowiliśmy sprawdzić, co ciekawego znajduje się w upublicznionej bazie zawierającej prawie 235 tys. obiektów. 


Według raportu podsumowującego inwentaryzację, budowle ochronne to odpowiednio przygotowane i wyposażone pomieszczenia, których celem jest zapewnienie zbiorowej ochrony ludności przed skutkami działań zbrojnych, ekstremalnych zjawisk pogodowych czy też katastrof ekologicznych. Ich przeznaczenie obejmuje również zabezpieczenie przed zniszczeniem urządzeń i dóbr materialnych.


Budowle ochronne można podzielić na dwie kategorie:

  1. miejsca ukrycia - wyposażone są w najprostsze instalacje i urządzenia, które zapewniają ochronę przed założonymi czynnikami rażenia oddziałującymi z określonych stron,
  2. schrony - budowle o obudowie konstrukcyjnie zamkniętej, hermetycznej, które zapewniają ochronę przed założonymi czynnikami rażenia oddziałującymi ze wszystkich stron.


Zinwentaryzowano również miejsca doraźnego schronienia (MDS), takie jak piwnice, garaże podziemne, tunele, centra handlowe i inne obiekty, które pełnią rolę osłony przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi.

Inwentaryzacja budynków i obiektów budowlanych przeprowadzona przez Państwową Straż Pożarną wykazała, że na terenie kraju istnieje obecnie ponad 233 tys. budynków ochronnych, w tym 1,7 tys. schronów, 7,8 tys. ukryć oraz 223,5 tys. miejsc doraźnego schronienia (dane za kwiecień 2023). Obiekty te łącznie zapewniają miejsce dla ponad 46,6 mln osób, w tym:

  • ponad 45,6 mln w miejscach doraźnego schronienia,
  • ponad 846 tys. w ukryciach,
  • ponad 178 tys. w schronach.

Najwięcej obiektów, które zapewniają zbiorową ochronę ludności, znajduje się w województwach mazowieckim i śląskim. Jest to odpowiednio ponad 1,7 tys. budowli ochronnych i 27,9 tys. miejsc doraźnego schronienia (woj. mazowieckie) oraz ponad 1,8 tys. budowli ochronnych i 23,3 tys. miejsc doraźnego schronienia (woj. śląskie).

Pojemność obiektów ochronnych

Do miejsc doraźnego schronienia, które w przypadku zagrożenia mogą pomieścić najwięcej osób, należą centra handlowe największych miast w Polsce - Pasaż Grunwaldzki we Wrocławiu, Westfield Arkadia i Galeria Młociny w Warszawie, Bonarka w Krakowie czy też King Cross Marcelin w Poznaniu. Do pozostałych MDS o znacznej pojemności należą: Galeria Katowicka, Alchemia S.A. Oddział Rurexpol w Częstochowie, stacja kolejowa Łódź Fabryczna oraz centrum handlowe Złote Tarasy w Warszawie.

Na podstawie danych PSP możemy wyznaczyć rankingi miast z największą pojemnością miejsc doraźnego schronienia, ukryć oraz schronów.

W Warszawie w miejscach doraźnego schronienia może ukryć się ponad 9 mln osób. Pojemność przekraczająca 1 mln osób znajduje się w obiektach zlokalizowanych w Krakowie, Wrocławiu, Lublinie, Poznaniu oraz Łodzi. Pozostałe miejsca w rankingu zajmują miasta: Gdańsk, Katowice, Gdynia, Bydgoszcz, Białystok, Rzeszów i Kielce (pojemność ponad 500 tys. osób).

Warszawa charakteryzuje się największą pojemnością również w przypadku miejsc ukrycia (ponad 120 tys.). Równie znacząca liczba osób (ponad 50 tys.) może schronić się w tego typu obiektach w Suwałkach, Kwidzynie i Poznaniu. W pozostałych miastach uwzględnionych na wykresie znajdują się miejsca ukrycia, które mogą pomieścić łącznie po ponad 10 tys. osób. Warto mieć na uwadze, że w statystykach część obiektów mogła zostać nieprawidłowo sklasyfikowana i przypisana do błędnej kategorii.

W Polsce schronów występuje zdecydowanie najmniej. Jednak są miasta, które wyróżniają się spośród innych pojemnością tego typu obiektów - Warszawa, Szczecin, Gdańsk, Poznań oraz Wrocław (miejsce dla ponad 11 tys. osób). Mniejsze, choć równie znaczące wartości przypadają dla miast takich jak Kędzierzyn-Koźle, Radom, Stalowa Wola, Gdynia oraz Lublin (ponad 2 tys. osób).

Poniższa mapa przedstawia liczbę miejsc w obiektach ochronnych przypadającą na 1000 mieszkańców danej gminy.



W przypadku miast wojewódzkich najwięcej miejsc w obiektach ochronnych przypadających na 1000 mieszkańców znajduje się w Lublinie oraz Warszawie, a najmniej w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim.

Na podstawie oszacowanej przez PSP pojemności budowli ochronnych i MDS oraz danych GUS dotyczących liczby ludności, obliczyliśmy różnicę pomiędzy liczbą osób, które mogą schronić się w poszczególnych obiektach, a faktyczną liczbą mieszkańców. Zróżnicowanie przedstawia poniższa mapa.




Wyznaczyliśmy również miasta, które charakteryzują się największą nadwyżką oraz niedoborem w liczbie miejsc dostępnych w poszczególnych obiektach ochronnych.


Największa nadwyżka

  1. Warszawa: 7,4 mln miejsc,
  2. Kraków: 1,7 mln miejsc,
  3. Lublin: 1,4 mln miejsc,
  4. Wrocław: 1,4 mln miejsc,
  5. Poznań 977 tys. miejsc.


Największy niedobór

  1. Ruda Śląska: -65 tys. miejsc,
  2. Jaworzno: -56 tys. miejsc,
  3. Gliwice: -54 tys. miejsc,
  4. Bytom: -53 tys. miejsc,
  5. Wieliczka: -53 tys. miejsc.

W drugiej części artykułu szczegółowo omówimy kwestię dostępności do obiektów ochronnych w Polsce. W jakich miastach dostępność do schronów jest najlepsza? Ile osób zamieszkuje poszczególne strefy dostępności do miejsc zapewniających schronienie? Na te i inne pytania odpowiemy już niebawem.


Kolejne analizy i wizualizacje już wkrótce, zapraszamy do śledzenia naszych profili w serwisach Facebook, LinkedIn, Twitter, Instagram oraz YouTube.

Autor: GIS - Expert 17 Oct, 2024
W poprzednim artykule omówiliśmy kluczowe informacje dotyczące Mapy Koron Drzew oraz Mapy Lokalizacji Pni Drzew, czyli narzędzi udostępnionych publicznie przez UM st. Warszawy. Zbiory danych stanowią istotne źródło do szczegółowej analizy stanu i rozmieszczenia zieleni miejskiej, a także stanowią podstawę do podejmowania decyzji dotyczących zarządzania przestrzenią publiczną, na przykład podczas opracowywania Planu Ogólnego Gminy. W dzisiejszym wpisie omówimy wykorzystanie tych danych w praktyce poprzez określenie obszarów zieleni publicznej na terenie m.st. Warszawy.
Autor: GIS - Expert 01 Oct, 2024
Cyfrowe mapy drzew dają szczegółową wiedzę o stanie zieleni wysokiej i stanową wartościowy zbiór danych przydatnych w zarządzaniu przestrzenią miejską. Na przykładzie Warszawy, która posiada zarówno mapę koron, jak i pni drzew, sprawdziliśmy, jakie informacje można pozyskać z tych dwóch zasobów danych i jak wykorzystać je w praktyce.
Pokaż więcej
Share by: