Wojna na Ukrainie przyczyniła się do przeprowadzenia szeroko zakrojonej akcji inwentaryzacyjnej budowli ochronnych w Polsce. W 2022 r. Państwowa Straż Pożarna zebrała i opublikowała obszerną bazę schronów, ukryć i miejsc doraźnego schronienia, również w postaci map. Postanowiliśmy sprawdzić, co ciekawego znajduje się w upublicznionej bazie zawierającej prawie 235 tys. obiektów.
Według raportu podsumowującego inwentaryzację, budowle ochronne to odpowiednio przygotowane i wyposażone pomieszczenia, których celem jest zapewnienie zbiorowej ochrony ludności przed skutkami działań zbrojnych, ekstremalnych zjawisk pogodowych czy też katastrof ekologicznych. Ich przeznaczenie obejmuje również zabezpieczenie przed zniszczeniem urządzeń i dóbr materialnych.
Budowle ochronne można podzielić na dwie kategorie:
Zinwentaryzowano również
miejsca doraźnego schronienia (MDS), takie jak piwnice, garaże podziemne, tunele, centra handlowe i inne obiekty, które pełnią rolę osłony przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi.
Inwentaryzacja budynków i obiektów budowlanych przeprowadzona przez Państwową Straż Pożarną wykazała, że na terenie kraju istnieje obecnie ponad 233 tys. budynków ochronnych, w tym 1,7 tys. schronów, 7,8 tys. ukryć oraz 223,5 tys. miejsc doraźnego schronienia (dane za kwiecień 2023). Obiekty te łącznie zapewniają miejsce dla ponad 46,6 mln osób, w tym:
Najwięcej obiektów, które zapewniają zbiorową ochronę ludności, znajduje się w województwach mazowieckim i śląskim. Jest to odpowiednio ponad 1,7 tys. budowli ochronnych i 27,9 tys. miejsc doraźnego schronienia (woj. mazowieckie) oraz ponad 1,8 tys. budowli ochronnych i 23,3 tys. miejsc doraźnego schronienia (woj. śląskie).
Do miejsc doraźnego schronienia, które w przypadku zagrożenia mogą pomieścić najwięcej osób, należą centra handlowe największych miast w Polsce - Pasaż Grunwaldzki we Wrocławiu, Westfield Arkadia i Galeria Młociny w Warszawie, Bonarka w Krakowie czy też King Cross Marcelin w Poznaniu. Do pozostałych MDS o znacznej pojemności należą: Galeria Katowicka, Alchemia S.A. Oddział Rurexpol w Częstochowie, stacja kolejowa Łódź Fabryczna oraz centrum handlowe Złote Tarasy w Warszawie.
Na podstawie danych PSP możemy wyznaczyć rankingi miast z największą pojemnością miejsc doraźnego schronienia, ukryć oraz schronów.
W Warszawie w miejscach doraźnego schronienia może ukryć się ponad
9 mln osób. Pojemność przekraczająca
1 mln osób znajduje się w obiektach zlokalizowanych w Krakowie, Wrocławiu, Lublinie, Poznaniu oraz Łodzi. Pozostałe miejsca w rankingu zajmują miasta: Gdańsk, Katowice, Gdynia, Bydgoszcz, Białystok, Rzeszów i Kielce (pojemność ponad
500 tys. osób).
Warszawa charakteryzuje się największą pojemnością również w przypadku miejsc ukrycia (ponad
120 tys.). Równie znacząca liczba osób (ponad
50 tys.) może schronić się w tego typu obiektach w Suwałkach, Kwidzynie i Poznaniu. W pozostałych miastach uwzględnionych na wykresie znajdują się miejsca ukrycia, które mogą pomieścić łącznie po ponad
10 tys. osób. Warto mieć na uwadze, że w statystykach część obiektów mogła zostać nieprawidłowo sklasyfikowana i przypisana do błędnej kategorii.
W Polsce schronów występuje zdecydowanie najmniej. Jednak są miasta, które wyróżniają się spośród innych pojemnością tego typu obiektów - Warszawa, Szczecin, Gdańsk, Poznań oraz Wrocław (miejsce dla ponad
11 tys.
osób). Mniejsze, choć równie znaczące wartości przypadają dla miast takich jak Kędzierzyn-Koźle, Radom, Stalowa Wola, Gdynia oraz Lublin (ponad
2 tys.
osób).
Poniższa mapa przedstawia liczbę miejsc w obiektach ochronnych przypadającą na 1000 mieszkańców danej gminy.
W przypadku miast wojewódzkich najwięcej miejsc w obiektach ochronnych przypadających na 1000 mieszkańców znajduje się w Lublinie oraz Warszawie, a najmniej w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim.
Na podstawie oszacowanej przez PSP pojemności budowli ochronnych i MDS oraz danych GUS dotyczących liczby ludności, obliczyliśmy różnicę pomiędzy liczbą osób, które mogą schronić się w poszczególnych obiektach, a faktyczną liczbą mieszkańców. Zróżnicowanie przedstawia poniższa mapa.
Wyznaczyliśmy również miasta, które charakteryzują się największą nadwyżką oraz niedoborem w liczbie miejsc dostępnych w poszczególnych obiektach ochronnych.
Największa nadwyżka
Największy niedobór
W drugiej części artykułu szczegółowo omówimy kwestię dostępności do obiektów ochronnych w Polsce. W jakich miastach dostępność do schronów jest najlepsza? Ile osób zamieszkuje poszczególne strefy dostępności do miejsc zapewniających schronienie? Na te i inne pytania odpowiemy już niebawem.
Kolejne analizy i wizualizacje już wkrótce, zapraszamy do śledzenia naszych profili w serwisach
Facebook,
LinkedIn,
Twitter,
Instagram
oraz
YouTube.
Inne analizy, które mogą Cię również zainteresować:
Wizualizacja powodzi w mieście przy użyciu Google Photorealistic 3D Tiles
Modelowanie ruchu powietrza w oprogramowaniu GIS
GIS - Expert sp. z o.o.
NIP: 712-31-70-358
REGON: 060496425
KRS: 0000331983
2023 © GIS-Expert sp. z o.o.